Wanneer gebruik je als en wanneer dan?

Vind je dat ook zo lastig? Wanneer gebruik je als en wanneer dan? De Nederlandse grammatica is zo breed en complex, er zijn altijd wel weer uitzonderingen en bepaalde taalregels die je ooit in het verleden hebt geleerd maar eigenlijk ook weer heel snel bent vergeten. Toch, als je een goed stukje tekst moet schrijven of in het openbaar moet spreken is het wel zo fijn dat je weer even kunt opzoeken hoe bepaalde regels toegepast moeten worden. Welnu, over de voegwoorden als en dan proberen we je met onderstaande voorbeelden te informeren.

Verzorgde schrijftaal door als en dan juist te gebruiken

In verzorgde schrijftaal (zakelijke schrijftaal) is dan de aan te bevelen vorm na een vergrotende trap en na anders en combinaties met ander(e). Als gebruiken we na de woorden even, (net) zo, evenveel, (net) zoveel, hetzelfde en dezelfde. Moeilijk? Nog een uitleg: De combinaties met dan drukken een ongelijkheid uit, combinaties met als een gelijkheid.

Groter dan, liever dan, interessanter dan…

Volgens de grammaticale regels schrijven en spreken we: groter dan, liever dan, interessanter dan, moeilijker dan, iets anders dan enzovoort. Hoe vaak hoor je in de praktijk na een vergrotende trap of na ander(e) of anders vaak als in plaats van dan. Hoewel groter als door velen wordt gebruikt en niet meer wordt gecorrigeerd, is groter dan nog steeds verzorgder, zeker in geschreven taal. Voorbeelden:

Ongelijkheid en de vergrotende trap of na ander(e) of na anders:

Hij is langer dan ik.

De vraag was groter dan het aanbod.

Dat was meer dan waarop ik had gerekend.

Ze eet niets anders dan fastfood.

De zomerhitte brengt niets (anders) dan ellende.

Documenten worden soms op een andere plek opgeslagen dan u gewend bent.

Heeft Grietje nog andere wensen dan die?

Even groot als, twee keer zo hoog als…

Gelijkheid en in combinatie met een onverbogen bijvoeglijk naamwoord en na de woorden even, (net) zo, evenveel, (net) zoveel, hetzelfde en dezelfde:

De vraag was even groot als het aanbod.

De vraag was niet even groot als het aanbod.

Ik heb net zo weinig honger als jij.

Als is ook juist bij combinaties met twee keer zo … als of lang niet zo … als. 

Zijn salaris was twee keer zo hoog als het mijne.

Ik heb lang niet zo veel honger als jij.

En nu voorbeelden van als na even, (net) zo, evenveel, (net) zoveel, hetzelfde en dezelfde:

Hij is even lang als ik.

Hij heeft net zoveel praatjes als jij.

Hij is zo dom als hij lang is.

Is er een verschil tussen vier keer meer dan en vier keer zoveel als?

Jazeker en kan tot wat misverstanden leiden. Een zin zoals:  ‘Frankrijk heeft bijna vier keer meer inwoners dan Nederland’ kan tot verwarring leiden. Voor de meesten gaat het dan om 68 miljoen inwoners oftewel 4 x 17. Voor sommigen kán echter ook 85 miljoen inwoners bedoeld zijn, namelijk 17 + (4 x 17). Om deze misverstanden te voorkomen gebruik je: ‘Frankrijk heeft bijna vier keer zoveel inwoners als Nederland’.

Het is een feit dat grammatica het belangrijkste aspect van een taal is om het volledig te begrijpen. Een goede zakelijke stijl wordt vaak omschreven als een ‘verzorgde spreektaal’. Daarmee bedoelt men: spreektaal zoals je die gebruikt in een zakelijke situatie, maar dan in grammaticaal correcte zinnen, met de juiste spelling en met gebruik van leestekens.

Meer weten?

Wil je meer weten over onze zakelijke taaltrainingen? Wil je met meer zelfvertrouwen kunnen spreken en schrijven?  Volg dan een cursus zakelijk Nederlands bij ILC. Mail naar sales@ilc-talen.nl of neem telefonisch contact met ons op. Lees ook onze blog over het kofschiptaxietje voor meer handige taaltips.