Indo-Europese talen

De term Indo-Europees of Proto-Indo-Europees wordt gebruikt voor de oertaal, grondtaal of het oudste stadium van alle Indo-Europese talen. Het vaststellen van het thuisland van PIE is een erg ruwe benadering. De Indo-Europeanen waren een prehistorisch volk en sprekers van het Proto-Indo-Europees. Tussen 3000 en 2000 v. Chr. verspreidden zich groepen Indo-Europeanen nomaden, vanuit het steppengebied noordelijk van de Zwarte zee en de Kaspische zee.

Waar komt de Nederlandse taal vandaan?

De Westgermaanse talen vormen de grootste groep binnen de Germaanse taalfamilie, zeker als je ziet hoeveel mensen deze talen spreken. Het gaat om Nederlands, Fries, Duits en Engels. Ook het Zuid-Afrikaans hoort hierbij, want dat stamt van het Nederlands af.

Als je geen antwoord kunt geven, zeg je in het Nederlands ‘Ik weet het niet’ en in het Duits ‘Ich weiss nicht’, terwijl je in het Frans ‘Je ne sais pas’ zou zeggen. De Nederlandse taal lijkt meer op het Duits dan op de Franse taal. Daarom hebben de meeste Nederlandstaligen ook minder moeite om Duits te begrijpen dan Frans. Het Duits en het Nederlands zijn beide Germaanse talen. Dat betekent dat ze allebei uit dezelfde taal zijn ontstaan: het Germaans.

Het Frans is net als het Spaans, het Portugees, het Italiaans en het Roemeens, een Romaanse taal. De Romaanse talen hebben een andere voorouder: het Latijn. Maar de Germaanse talen en de Romaanse talen hebben wel een gemeenschappelijke voorouder. Ze zijn allebei ontstaan uit het Indo-Europees.

Slavische talen

Behalve het Germaans en het Latijn stammen bijvoorbeeld ook het Grieks, het Slavisch (Russisch en Bulgaars) en het Albanees van het Indo-Europees af. Binnen de Slavische talen onderscheiden we drie takken: de Oost-Slavische talen (Russisch, Wit-Russisch en Oekraïens), de West-Slavische talen (Pools, Tsjechisch en Slowaaks) en de Zuid-Slavische talen (Sloveens, Servisch en Bulgaars).

Noordgermaans

Welke talen Noordgermaans zijn, is niet zo moeilijk te raden: IJslands, Noors, Deens en Zweeds. Het zijn de talen die we nu ook de Scandinavische talen noemen.

Oostgermaans

Oostgermaanse talen bestaan niet meer, maar de belangrijkste Oostgermaanse taal was het Gotisch. Het Gotisch werd in de vierde eeuw na Christus gesproken in het gebied van het huidige Bulgarije en Roemenië. Het Gotisch werd gesproken door het volk der Goten en verspreidde zich na de derde eeuw vanuit het gebied ten noorden van de Zwarte Zee naar het huidige Italië, Frankrijk en Spanje, maar stierf na de val van de Gotenrijken in de achtste eeuw in West-Europa uit
In Europa zijn er maar een paar talen die niet bij de Indo-Europese taalfamilie horen, waaronder het Baskisch, het Fins-Laps-Estisch en het Hongaars, en het uitgestorven Etruskisch.

Kennis maken met PIE?

Als je graag van dichtbij kennis wilt maken met PIE, is Vilnius de hoofdstad van Litouwen een goede plek om dat te doen. Van alle levende talen lijkt het Litouws het meest op het PIE.
Dat veel moderne Litouwse woorden nog zo sterk lijken op oude PIE-woorden, komt voor een groot deel doordat het Litouws de afzonderlijke klanken van het PIE redelijk zorgvuldig heeft bewaard, terwijl ze in het Nederlands en andere talen aangepast zijn. Neem het woord voor ‘5’. Zowel het Nederlandse vijf als het Litouwse penki stammen af van het PIE *penkwe. Maar aan ons woord is dat alleen voor een deskundige nog te zien, aan het Litouwse voor iedereen.

Hoe is de Nederlandse taal ontstaan?

Dat is moeilijk te zeggen wanneer uit het Westgermaans nu het Nederlands is ontstaan. We hebben geen teksten uit die tijd. Aangenomen wordt dat de taal die onze gewesten gesproken werd rond 700 na Christus zoveel eigen kenmerken vertoont, dat we kunnen spreken van een nieuwe taal: het Oudnederlands. Oudnederlandse teksten hebben we pas uit later tijd. Het meest beroemd is het zinnetje ‘Hebban olla vogala…’ uit de eerste helft van de twaalfde eeuw. Oudnederlands werd gesproken van ± 700 tot 1150 na Christus. Daarna begint de periode van het Middelnederlands, die tot 1500 na Christus duurde. Het Nederlands van na 1500 noemen we Nieuwnederlands en dat spreken we nu nog! Wel vinden er grote veranderingen plaats. In het Oudnederlands bestaan nog naamvallen, maar die zijn in het Nieuwnederlands zo goed als verdwenen.

Wie bepaalt nu hoe we Nederlands schrijven en spreken?

In 1980 wordt de Nederlandse Taalunie opgericht. Dit instituut zorgt voor een gemeenschappelijk beleid op het gebied van de Nederlandse taal. In de drie aangesloten staten (Nederland, België en Suriname) wordt een gezamenlijke spelling ingevoerd. De Taalunie geeft het Groene Boekje uit: een officieel overzicht van de Nederlandse spellingsregels. Overheidsinstanties en onderwijsinstellingen moeten die regels aanhouden. Daarbuiten is iedereen vrij om zelf een gewenste spelling te gebruiken. Wel wordt het boekje gezien als belangrijke richtlijn. Regelmatig komt er een nieuwe versie van het Groene Boekje uit, om het actueel te houden. Bekijk onze cursus zakelijk Nederlands pagina om hier meer over te leren.

Hopelijk heb je op deze manier antwoord gekregen op de vraag: waar komt de Nederlandse taal vandaan? En op de vraag: hoe is de Nederlandse taal ontstaan?